Szacuje się, że w stadach bydła mlecznego występowanie cichej rui waha się w zależności od wydajności mlecznej i warunków utrzymania oraz żywienia od 10 do 40% wszystkich przypadków.
Opłacalność produkcji mleka jest ściśle powiązana z prawidłowością rozrodu, a każde pominięcie rui u krowy, zmniejsza jej produkcję mleka w 305-dniowej laktacji. Brak widocznej rui do 60. dnia po porodzie uznaje się za stan patologiczny, a połowa przypadków dotyczy cichej rui. Jest to jedna z najpoważniejszych przyczyn zaburzenia w rozrodzie, strat finansowych gospodarstw spowodowanych wydłużeniem okresu między ciążowego (z reguły około 2 miesięcy).
Cicha ruja polega na braku wykazywania charakterystycznych objawów rujowych, które powinny występować cyklicznie, mimo zmian hormonalnych, które zachodzą w układzie rozrodczym w trakcie cyklu.
Podczas prawidłowej rui, krowy wykazują takie objawy jak: porykiwanie, obskakiwanie koleżanek, obwąchiwanie, dreptanie w miejscu, śluz w pochwie, obrzmienie i zaczerwienienie sromu, wyginanie grzbietu, dzienny spadek produkcji mleka oraz spadek apetytu.
W normalnej sytuacji ruja trwa około 18 godz., u jałówek około 16 godz. U około 20% osobników ruja może trwać tylko 6 godz., ponadto objawy często są pokazywane jedynie nocą, co bardzo utrudnia prawidłowe wykrycie rui, a tym samym inseminację w dobrym terminie. W stadach obserwowanych prawidłowo wskaźnik wykrywalności rui powinien wynosić minimum 80%.
Przyczyny cichej rui
Początkowo uznawano występowanie cichej rui za problem organizacyjny personelu lub hodowców, ze względu na nieprawidłową lub zbyt krótką obserwację, błędne określenie terminu inseminacji, a nawet nieprawidłowość przeprowadzenia zabiegu.
Jednak obecnie, za główną przyczynę uznaje się zaburzenie gospodarki hormonalnej, gdyż w badaniach krwi wykazano, że krowy lub jałówki z cichą rują miały niższy poziom estradiolu oraz wyższy poziom progesteronu niż krowy w okresie około rujowym z widocznymi objawami.
Upośledzona produkcja tych hormonów wynika z nieprawidłowego żywienia krów na początku laktacji, a przede wszystkim z niedoboru energii w dawce. W związku z tym dochodzi do obniżenia produkcji gonadoliberyny z podwzgórza, co prowadzi do zmniejszenia produkcji gonadotropiny z przysadki mózgowej, a tym samym mniejszy wzrost pęcherzyków jajnikowych, a na końcu niższy poziom produkcji estrogenu. Im niższy poziom produkcji hormonów, tym mniej widoczne objawy rui.
Oprócz nieprawidłowego zbilansowania dawki pokarmowej, znaczenie ma także niedobór witamin, związków mineralnych oraz zbyt duża ilość izoflawonów (poekstrakcyjna śruta sojowa). Najwięcej cichych ruj stwierdza się na przełomie zimy i wczesnej wiosny, co może mieć związek z pogorszeniem warunków utrzymania oraz zmianami żywienia.
Na brak wykazywania objawów rujowych może wpływać także stosowanie elektrycznych treserów, wilgotna i śliska posadzka, czy wysoki poziom stresu zwierząt oraz przebywanie na uwięzi.
Zapobieganie i wykrywanie cichej rui
Pierwszym i najbardziej skutecznym rozwiązaniem jest zbilansowaniem dawki pokarmowej dostosowanej do potrzeb, drugim indywidualna analiza cyklu rozrodczego każdej krowy i stosowanie kalendarza rujowego, a trzecim wykorzystanie systemów wykrywania rui, które pomagają wykryć nawet ciche ruje. Wszystkie z nich zastosowane jednocześnie zapewnią wykrywalność wszystkich ruj na poziomie nawet 98%. e-stado analizując jednocześnie zmiany aktywności zwierząt, pobrania paszy i dziennej wydajności mleka wykazuje wysoką skuteczność wykrywalności rui, co poprawi parametry rozrodu i tym samym opłacalność produkcji mleka.
