Wysokowydajne krowy mleczne osiągają wysokie wyniki produkcji i rozrodu, jedynie w sytuacji gdy organizm jest w pełni zdrowy, a podstawowe potrzeby behawioralne są zapewnione. Istotny wpływ ma także żywienie oraz parametry środowiska. Zachowanie krów wymaga stałej i precyzyjnej obserwacji. Behawior krów mlecznych jest znakomitym wskaźnikiem, gdyż każde jego długotrwałe lub krótkotrwałe odchylenie od normy jest ważnym sygnałem od krowy o jej dobrostanie, dzięki czemu ważne decyzje podejmowane są znacznie wcześniej, możemy uniknąć kosztownych wydatków, ale także zwiększyć wydajność i poprawić parametry zdrowia i rozrodu.
Behawior i dobrostan
Krowy, które mają możliwość wykazywania naturalnych zachowań wykonują w ciągu dnia te same czynności. Krowy mleczne dużo czasu spędzają na przeżuwaniu (450–550 minut/dziennie), jest to bardzo ważny wskaźnik zdrowia – jeżeli zmniejsza się apetyt, długość przeżuwania spada, można spodziewać się obniżenia dziennej produkcji mleka. Z kolei długość pobierania paszy zajmuje krowom około 350 – 450 minut/dziennie, spadek czasu spędzonego przy stole paszowym, także może wskazywać na różne nieprawidłowości. Krowy utrzymywane w oborach wolnostanowiskowych, wyposażonych w odpowiednią ilość komfortowych legowisk spędzają w pozycji leżącej około 600–700 minut/dobę. Długość oraz częstotliwość leżenia krów jest niezmiernie ważnym czynnikiem wpływającym na prawidłową pracę żwacza, ale również wymienia. Aktywność dobowa krów, a więc długość stania i spacerowania, również jest znakomitym wskaźnikiem zdrowia, ale również zbliżającej się rui. Krowy, które stoją zbyt długo mogą mieć większe predyspozycje do kulawizn. Wśród czynników, które wpływają na poziom odczuwanego dobrostanu są również warunki środowiska panujące w oborze.
Temperatura, światło, wilgotność
Krowy mleczne mają wewnątrz organizmu ogromną komorę gazową, w której zachodzą procesy fermentacyjne wytwarzające znaczne ilości ciepła. W sytuacji kiedy jednocześnie wysoka temperatura powietrza (powyżej 25° C) oraz wilgotność (powyżej 80%) uniemożliwiają naturalne ochłodzenie organizmu może pojawić się stres cieplny, którego efekty będą widoczne w portfelu hodowcy (czasami znacznie później – ronienia, trudne zacielenia, ketoza). Krowy znacznie lepiej znoszą niskie zimowe temperatury, niż letnie. Zakres temperatury, w którym bydło czuje się komfortowo wynosi od –10° C do + 20° C. Temperatura ciała bydła dorosłego to 38–39,3° C, a jej wzrost może świadczyć o rozpoczynającym się schorzeniu.
Krowy do wysokiej produkcji mleka potrzebują odpowiedniego cyklu świetlnego i natężenia światła (110–220 luksów). Najlepsze wyniki produkcyjne osiągają podczas 16–18 godzin trwania dziennego cyklu świetlnego i następującego po nim 6–8 godzinnego okresu ciemności.
Obserwacja behawioru
Obserwacja zachowania zwierząt jest bardzo ważna, jednak hodowca nie może spędzać w oborze tak wiele czasu. Ponadto stada są coraz liczniejsze, a niektóre z parametrów trudno zaobserwować, jak chociażby rozpoczynające się zaburzenia metaboliczne, ciche ruje, czy inne problemy zdrowotne, wymagające wizyty specjalisty. A to właśnie one po kryjomu wykradają pieniądze z naszej kieszeni. Na rynku jest wiele systemów, które monitorują zachowanie krów 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu. Im więcej zachowań jednocześnie monitoruje system, tym lepiej. Otrzymujemy informację znacznie szybciej, niż zauważymy objawy np. kliniczne zaawansowanej już choroby, zbliżającego się porodu, utraty cielęcia czy idealnego momentu wykonania inseminacji. Dzięki temu koszty oraz poniesione straty wynikające z konieczności leczenia, pominiętej rui lub wielu innych sytuacji, można zminimalizować lub wręcz ich uniknąć.
Precyzyjny monitoring
Czujniki monitorujące zachowania krów mlecznych pomagają w efektywnym zarządzaniu stadem. Im więcej funkcji posiada system, który analizuje różne dane jednocześnie, tym pełniejszy obraz ogólnego stanu zdrowia i dobrostanu zwierzęcia otrzymujemy. Tym właśnie wyróżnia się system monitoringu krów e-stado , który jednocześnie precyzyjnie rejestruje aktywność zwierzęcia, czas przeżuwania i pobierania paszy, temperaturę ciała, cykl świetlny, temperaturę i wilgotność w budynku (wskaźnik stresu cieplnego – THI), rozpoczynające się wycielenie i akcję porodową oraz ewentualne zaleganie, o czym hodowca jest informowany alertem.
Dzięki analizie zachowań i konkretnym raportom systemu e-stado możemy zminimalizować koszty leczenia oraz rozrodu, wykorzystując mniej porcji nasienia na skuteczne zacielenie, skrócić okres międzywycieleniowy, zapobiec utracie cielęcia, zwiększyć wydajność mleka od krowy, zadbać o prawidłowe żywienie, długowieczność naszych krów i tym samym zwiększyć dochód z produkcji.
To tylko część możliwości, które daje nam system e-stado, a jest ich znacznie więcej. Największą zaletą systemu jest możliwość stosowania urządzeń zarówno w oborach wolnostanowiskowych, uwięziowych i na pastwisku.
